Ông cha ta vẫn hay truyền nhau rằng "Lễ phật cả năm không bằng cúng rằm tháng Giêng", đây chính là một ngày lễ lớn, quan trọng đầu năm mới. Nó còn có cái tên gọi khác là Tết Nguyên Tiêu. "Nguyên” là thứ nhất, “tiêu” là đêm. Tết Nguyên Tiêu còn gọi là Tết Thượng Nguyên, bởi còn có Tết Trung Nguyên (rằm tháng Bảy) và Tết Hạ Nguyên (rằm tháng Mười).
Tùy vào điều kiện kinh tế hay phong tục tập quán mà mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng mỗi gia đình chuẩn bị đồ cúng khác nhau. Nhưng tựu chung là đều thể hiện tấm lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với ông bà, tổ tiên, Phật thánh và cầu mong một năm an lành, may mắn.
Thời gian
Rằm tháng Giêng được mọi người cúng vào ngày 15 tháng giêng. Đây là ngày chính rằm. Không phải bất cứ lúc nào cúng rằm tháng Giêng đã đúng cách. Ngược lại, giờ “chuẩn” để cúng rằm tháng Giêng theo phong tục từ xưa của cha ông ta là thường cúng vào giờ Ngọ (tức là từ 11 giờ đến 13 giờ trong ngày). Nhiều người tin rằng, thời điểm này là lúc Phật giáng lâm. Bởi thế ngày rằm tháng Giêng, người Việt rất coi trọng lễ cúng tại nhà. Các gia đình thường sắm hai lễ cúng rằm, một là cúng Phật, hai là cúng gia tiên vào giờ Ngọ.
Mâm cỗ cúng cỗ Phật gồm:
- Hoa quả, chè, xôi.
>> Xem chi tiết công thức: Xôi tam sắc
- Các món đậu.
- Canh xào không thêm nhiều hương liệu.
- Bánh trôi nước.
>> Xem chi tiết công thức: Bánh trôi bánh chay
Cỗ chay tùy loại có từ 10, 12 tới 25 món. Điểm đặc biệt trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của những màu sắc tượng trưng cho ngũ hành. Màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, màu trắng của hành thủy, màu vàng hành kim. Ăn cơm chay là một cách hướng tới sự cân bằng, thanh thản trong tâm hồn.
Mâm cỗ cúng gia tiên:
- Mâm cỗ mặn thông thường có 4 bát, 6 đĩa, tổng cộng thành tròn 10 món.
- 4 bát gồm bát ninh măng, bát bóng, bát miến, bát mọc..
>> Xem chi tiết công thức: Cách làm Chân giò hầm măng
- 6 đĩa gồm thịt gà (hoặc thịt lợn), giò (hoặc chả), nem thính (đĩa xào), dưa muối, xôi (hoặc bánh chưng) và nước chấm.
>> Xem chi tiết công thức: Cách làm Giò thủ ngày Tết
Đồ lễ khác gồm:
- Hương
- Hoa tươi
- Vàng mã
- Đèn nến
- Trầu cau
- Rượu, thuốc lá
|
Nguồn gốc của ngày rằm tháng Giêng: Truyền thuyết kể rằng, ngày xửa ngày xưa có một con thiên nga từ trên thiên đình bay xuống hạ giới đã bị một người thợ săn bắn chết. Để trả thù cho con thiên nga, Ngọc Hoàng đã sai một đội quân thiên đình đúng ngày 15 tháng 1 xuống hỏa thiêu toàn bộ con người và động vật dưới hạ giới. Rất may cho loài người là có một số vị thần trên thiên đình không đồng ý với quyết định có phần hơi nặng tay của Ngọc Hoàng. Họ đã liều mình xuống hạ giới để hiến kế cho chúng sinh để nhà nhà treo đèn lồng và bắn pháo hoa. Lúc này trên thiên đình nhìn xuống, tưởng rằng nhà cửa của họ đã bị phóng hỏa. Nhờ đó mà loài người mới thoát khỏi cảnh diệt vong. Chính vì vậy mà vào ngày này người dân thường đi lễ chùa đồng thời làm lễ cúng Phật và cúng gia tiên tại gia để cầu mong những điều tốt lành cho bản thân và gia đình. |
>> Xem thêm: 10 điều kiêng kỵ trong rằm tháng Giêng để tránh xui xẻo
Có thể bạn quan tâm:
