Bánh giầy còn gọi là bánh dầy hay bánh dày là bánh có màu trắng, hình tròn, hơi dẹp, được làm bằng xôi đã được giã thật mịn, có thể có nhân đậu xanh và sợi dừa với vị ngọt hoặc mặn, được coi là đặc trưng cho bầu trời trong tín ngưỡng của người Việt.
Bánh giầy tượng trưng cho quan niệm về vũ trụ của người Việt xưa, có liên quan đến truyền thuyết Lang Liêu, xảy ra vào đời vua Hùng thứ 6. Trong đó vị hoàng tử Lang Liêu đã được báo mộng để làm ra chiếc bánh giầy hình tròn, tượng trưng cho trời, còn bánh chưng hình vuông tượng trưng cho đất, dùng để dâng cho vua cha trong ngày đầu xuân. Sự tích trên muốn nhắc nhở con cháu về:
- Truyền thống của dân tộc.
- Giải thích ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy.
- Tầm quan trọng của cây lúa và thiên nhiên trong nền văn hoá lúa nước.
Là một loại bánh truyền thống của dân tộc Việt nhằm thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với cha ông và đất trời xứ sở. Bánh có thể được làm vào các dịp Tết cổ truyền của dân tộc Việt và vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch (ngày giổ tổ Vua Hùng).
Phổ biến nhất là loại bánh giầy trắng không nhân, nhỏ bằng lòng bàn tay, nặn hình tròn dày chừng 1 đến 2 cm. Cứ 2 cái bánh thì thành một cặp. Người mua có thể chọn mua một cái hay cả cặp và thường kẹp ăn chung với giò lụa, giò bò, chả quế, ruốc,...
Các loại bánh của nông thôn miền Bắc Việt Nam kể trên thường để không được lâu, có lẽ chỉ một ngày là se mặt hoặc lại gạo, hoặc ôi thiu.
Với loại bánh giầy của người vùng cao thì khác. Bánh được chế biến cùng cách kể trên mỗi dịp Tết, song được nặn to như cái bánh đa. Bánh được trữ trên gác bếp, để khô cả năm trời và là món ăn quý. Mỗi khi dùng, người ta xắt bánh ra thành miếng nhỏ, rồi nướng phồng trên bếp than như bánh tổ.
Bánh giầy làng Quán Gánh(Hà Nội); bánh giầy làng Gàu(Hưng Yên); bánh giầy thôn Vị Dương (TP Nam Định), ...
Bánh giầy, Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bánh giầy làng Gàu - món quà dâng vua Tổ, chuyentrang.tuoitre.vn