Bào ngư (ốc khổng, cửu khổng, hải nhĩ hay thạch huyết minh) là tên gọi chung cho các loài thân mềm chân bụng trong chi Haliotis - chi duy nhất của họ Haliotidae, liên họ Haliotoidea. Bào ngư có vỏ tầng thân phát triển lấn tầng xoắn ốc, khiến toàn thân bào ngư nom như một khối dẹt. Từ mép vỏ gần miệng có khoảng 7-9 gờ, xoắn tạo thành các lỗ (lý do tên gọi ốc cửu khổng) để thở với sự thoát nước từ mang. Vỏ bào ngư phía ngoài có nhiều vân tím, nâu, xanh xen kẽ nhau, phụ thuộc vào từng loài thích nghi với môi trường sống riêng có; mặt trong có lớp xà cừ óng ánh. Vỏ rất cứng làm chủ yếu từ canxi cacbonat gồm nhiều lớp xếp chồng lên nhau, có tác dụng phân tán lực khi bào ngư bị tấn công. Chân bào ngư rộng, có cơ bám chắc vào đá đáy biển, giúp cho nó có thể sống được ở các vùng nước chảy mạnh.
Bào ngư bám vào đá ở vùng nước biển có độ mặn cao 25-30%, hay có sóng gió, xa cửa sông, nước trong. Thức ăn của bào ngư gồm các loài rong tảo biển, mùn bã hữu cơ. Bào ngư sinh sản hữu tính, thụ tinh ngoài, đẻ trứng vào mùa nóng, nghỉ hoạt động sinh dục mùa lạnh.
Ở Việt Nam: vịnh Hạ Long, Bạch Long Vĩ, Cát Bà, Cô Tô, Khánh Hòa (hòn Nội, hòn Trà Là, hòn Tầm, hòn Tre Lớn, vịnh Vân Phong), quần đảo Trường Sa, Côn Đảo, đảo Phú Quốc, hòn Thơm, hòn Vang, hòn Mây Rút, mũi Ông Đội, mũi Đất Đỏ, đảo Thổ Chu.
| Giá trị dinh dưỡng (trong 100g) | Gr | mg | Kcal |
| Đạm | 17.05 | ||
| Đường | 5.89 | ||
| Béo | 0.75 | ||
| Cholesterol | 84.7 | ||
| Threonin | 0.73 | ||
| Isoleucin | 0.75 | ||
| Valin | 0.7 | ||
| Axit glutamic | 2.31 |
Bào ngư thuộc loại hải sản quý, là một trong tám món ăn tuyệt phẩm gọi là “bát trân” thường xuất hiện trong các bữa ăn vương giả. Thịt bào ngư không những ngon mà còn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng và được nhiều người ưa thích. Tuy có lượng cholesterol khá cao, song bào ngư lại không gây ảnh hưởng cho người bị chứng cholesterol cao, do có sự cân bằng trong thành phần.
Bào ngư có tính bổ âm, tăng khí, bổ thận, tăng cường sinh lực cho nam giới, chống suy nhược cơ thể... Những người cơ thể suy nhược, mắt kém, thận suy, sinh hoạt tình dục yếu nên dùng bào ngư.
Theo đông y bào ngư còn là một vị thuốc quý bởi vị mặn, tính bình, có khả năng bổ âm, tăng khí, hạ nhiệt, giúp sáng mắt, bồi bổ sức khỏe và chữa rất nhiều bệnh.
Nhiều nghiên cứu cho thấy vỏ bào ngư có chứa canxi carbonat, magiê, sắt, silic, photphat và clorua. Vì vậy, Đông y thường dùng vỏ bào ngư để làm thuốc, được gọi là Thạch quyết minh, có vị mặn, tính hàn, tác động vào kinh mạch thuộc thận và can, giúp hạ hỏa, trị nhức đầu, chóng mặt, đỏ mắt..
Bào ngư có vỏ ngoài cứng, hơi dẹt, mặt ngoài nhám, màu nâu sẫm, quanh mép có các lỗ để thở. Sau khi bắt được bào ngư, phải rửa sạch chúng bằng nước muối pha loãng, sau đó mới tách vỏ và gỡ lấy thịt. Bào ngư có thể ăn tươi hay phơi khô và biết cách kết hợp với các gia vị sẽ tạo nên những món ăn vô cùng hấp dẫn mà không loại hải sản nào sánh được.
Các món ngon từ bào ngư: Bào ngư xốt nấm; Bào ngư xào nấm đông cô; Cơm bào ngư; Bào ngư om lòng trắng gạch cua; ...
Đối với bào ngư đông lạnh: Khi không dùng hết số bào ngư mua về, muốn để giành 1 hoặc 2 con cho lần sau thì lúc lấy Bào ngư ra thì chỉ lấy ra những con nào mình cần dùng các con khác hạn chế tiếp xúc vì hơi tay và nước sinh hoạt (nguồn nước chúng ta đang dùng là đã qua xử lý) có thể làm cho bào ngư không ngon nếu để đọng nước có thể làm hư bào ngư.
Bảo quản bằng cách bấm gim hoặc ép miệng bao bì bằng thủ công hoặc có thể mua loại máy ép chân không có bán tại Việt Nam để đóng gói không những cho bào ngư mà các bạn có thể dùng bảo quản cho các thực phẩm khác như rau, thịt, hải sản,...
Sau khi đóng gói lại bỏ vào ngăn đá, bào ngư nếu bảo quản kỹ có thể để trên nhiều tháng mà mùi vị vẫn ngon như lúc mua ban đầu.
Bào ngư tươi:
Bào ngư khô:
TP HCM: cungcaphaisan.com; dacsannanggio.vn; ...
Hà Nội: thucphamdouong.com; ...
Bào ngư, Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bào ngư, Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bào ngư giúp nam giới sung mãn, suckhoedoisong.vn
Bào ngư - món ăn và vị thuốc quý, vietbao.vn
Bào ngư – món ăn và vị thuốc quý, baongu.com.vn
Cách bảo quản Bào ngư, thucphamuc.com
Thông tin các loại bào ngư, thucphamuc.com