Cà tím hay cà dái dê trái của một loài cây thuộc họ Cà với quả cùng tên gọi, nói chung được sử dụng làm một loại rau trong ẩm thực. Nó có quan hệ họ hàng gần gũi với cà chua, khoai tây, cà dừa, cà pháo và có nguồn gốc ở miền Nam Ấn Độ và Sri Lanka. Nó là cây một năm, cao tới 40 – 150 cm (16 - 57 inch), thông thường có gai, với các lá lớn có thùy thô, dài từ 10–20 cm và rộng 5–10 cm. Hoa màu trắng hay tía, với tràng hoa năm thùy và các nhị hoa màu vàng. Quả là loại quả mọng nhiều cùi thịt, đường kính nhỏ hơn 3 cm ở cây mọc hoang dại, nhưng lớn hơn rất nhiều ở các giống trồng. Quả chứa nhiều hạt nhỏ và mềm. Các giống hoang dại có thể lớn hơn, cao tới 225 cm (84 inch) và lá to (dài tới trên 30 cm và rộng trên 15 cm). Tên gọi cà tím không phản ánh đúng loại quả này, do có nhiều loại cà khác cũng có màu tím hay quả cà tím có màu đôi khi không phải tím. Tuy nhiên, tên gọi cà dái dê cũng không phản ánh đúng hình dạng của quả, do quả của nhiều giống cà tím (cà dái dê) không phải ôvan thuôn dài như dái dê mà lại tròn, có đường kính từ 5 cm đến 8 cm...
Cà tím là một loại rau ăn quan trọng được trồng để lấy quả lớn có màu tím hay trắng, mọc rủ xuống. Nó được trồng tại miền Nam và miền Đông châu Á từ thời tiền sử, nhưng chỉ được thế giới phương Tây biết đến không sớm hơn khoảng thập niên 1500. Hàng loạt các tên gọi trong tiếng Ả Rập và các ngôn ngữ Bắc Phi cho nó, nhưng lại thiếu các tên gọi Hy Lạp và La Mã cổ đã chỉ ra rằng nó được những người Ả Rập đưa tới khu vực Địa Trung Hải vào đầu thời Trung cổ. Tên khoa học melongena có nguồn gốc từ một tên gọi trong tiếng Ả Rập vào thế kỷ 16 cho một giống cà tím. Cà tím được gọi là "eggplant" tại Hoa Kỳ, Australia và Canada. Tên gọi này có từ một thực tế là quả của một số giống ban đầu có màu trắng và trông giống như quả trứng gà. Do quan hệ họ hàng gần của nó với cà độc dược, nên đã có thời người ta tin rằng nó là một loại cây có độc tính.
| Calo (kcal) 24 |
| Lipid 0,2 g | |
| Cholesterol 0 mg | |
| Natri 2 mg | |
| Kali 229 mg | |
| Cacbohydrat 6 g | |
| Chất xơ 3 g | |
| Đường 3,5 g | |
| Protein 1 g |
| Vitamin A | 23 IU | Vitamin C | 2,2 mg |
| Canxi | 9 mg | Sắt | 0,2 mg |
| Vitamin D | 0 IU | Vitamin B6 | 0,1 mg |
• Cà tím là loại rau có lượng vitamin P cực kỳ cao, loại vitamin này giúp tăng cường sự dẻo dai cho các mạch máu và giảm bớt lượng cholesteral ngoài ra, lượng vitamin P này còn giúp phòng ngừa bệnh cao huyết áp, xơ cứng động mạch. Theo các nhà khoa học Mỹ, ăn cà tím là biện pháp hàng đầu để làm giảm cholesteral. Mặc khác, lượng dinh dưỡng dồi dào trong cà tím có thể trị được các bệnh liên quan tới dạ dày như đau dạ dày, loét dạ dày, đau bụng do tiêu hóa, hay làm thuốc giảm đau, trị sưng khớp.
• Ngoài ra, cà tím còn có tác dụng lợi tiểu,chống phù nề, đàm thấp, được dùng để hỗ trợ trong các bệnh liên quan đến thận. Theo nghiên cứu cho thấy nước ép cà tím có tác dụng chống động kinh, vì vậy những người hay bị kích động thần kinh thường được khuyên uống 1 lý nước ép để giảm bớt sự căn thẳng. Một nghiên cứu nữa cho thấy nước ép cà tím có rất nhiều hoạt chấp chống lại ung thư... Ngoài ra lượng nicotin trong cà tím tương đương với việc hút thuốc suốt 3 giờ. Vì vậy, ăn cà tím vừa có thể cai nghiện được thuốc là vừa bổ dưỡng, tránh bị độc.
• Cà tím được chế biến thành rất nhiều món ăn như cà tím xào, cà tím hầm hay canh cà tím...
• Ta có thể ăn thịt ba chỉ cùng với cà tím, canh cà tím nấu với sườn non, cà tím nhồi thịt, hay cà tím xào tôm ...
• Một lưu ý rất quan trọng khi ăn cà tím: Bản thân cà tím không có chất béo và cholesteral nhưng khả năng thấm dầu của nó cao gấp 4 lần khoai tây khi chiên. Vậy nên khi ăn nhiều cà tím xào cũng có nghĩa là bạn đang nạp một lượng lớn chất béo vào cơ thể. Chính vì vậy bạn nên ăn cà tím ninh hay hầm nhừ là tốt nhất, với cách chế biến này sẽ không làm mất đi phần dinh dưỡng vốn có mà còn cho bạn một món ăn ngon, đầy bổ dưỡng ...
Lượng dùng: Dùng cà tím với một lượng phù hợp sẽ giúp ích cho sức khỏe, bồi bổ dinh dưỡng cho cơ thể.
Cà tím còn nguyên trái để vào túi nilon giữ trong ngăn rau trái tủ lạnh có thể để được từ 2 đến 3 ngày. Nếu cà đã xắt mỏng thành miếng nên ngâm qua nước pha chút muối, rồi rửa sạch lại sẽ giúp cà mềm hơn, không bị thâm và loại được vị chát.
Sài Gòn: công ty RAU SẠCH VƯỜN NHÀ, Công ty ÁNH BAN MAI ...
Hà nội: Công ty rau sạch sông hồng, Công ty Thực phẩm sạch Biggreen Việt Nam, ...
Khác: Đà Lạt G.A.P, Công ty rau sạch QNASAFE, ...
Cà tím, Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Cà tím Nhật, dalatgapstore.com