Ba ba ở một số vùng ở Việt Nam còn gọi tên là cua đinh, là tên gọi của một họ bò sát thuộc bộ Rùa (Testudines). Thân có thể dài đến 1m, mỗi chân có 3 móng. Phiến giáp bụng hở, không liền với mai lưng. Vỏ phủ một lượt da mềm, hô hấp phụ bằng da hỗ trợ cho phổi. Gồm 7 chi, 22-25 loài. Trong các phân loại khoa học cũ hơn, người ta xếp họ này vào phân lớp hay siêu bộ Chelonia.
Phân bố ở các vùng nước ngọt Đông Nam Á, châu Đại Dương, châu Phi, Bắc Mỹ và Đông Ấn, nhưng một số loài có khả năng thích nghi với các điều kiện môi trường nước lợ.
Ba ba là động vật lớn chậm, sức lớn liên quan chặt đến điều kiện môi trường thời tiết như: nhiệt độ, chất lượng thức ăn... nhiệt độ xuống thấp dưới 10 (°C), sức ăn giảm, sinh trưởng chậm, cùng điều kiện nuôi dưỡng con cái lớn nhanh hơn con đực. Ba ba bơi lội nhanh, lặn rất lâu nhờ các cơ quan hô hấp phụ trong họng cho phép trao đổi khí ngay trong nước. Cổ có thể vươn dài ra hoặc thụt sâu vào trong mai. Chuyên ăn động vật. Đẻ trứng vào đất cát ở mép nước. Thịt Ba ba ngon, được coi là món ăn đặc sản dân tộc. Đã được nuôi để lấy thịt.
Ba ba đẻ trứng trên cạn, thụ tinh trong, thời gian thụ tinh có thể tới 6 tháng, nên khi cho đẻ tỉ lệ con đực thường ít hơn con cái. Mùa sinh sản chính: cuối mùa xuân đầu mùa thu, mỗi lứa đẻ 10-15 trứng.
Ba ba thường sống ở đáy sông, suối, đầm, hồ, ao, chúng phàm ăn nhưng chậm lớn, hung dữ như nhiều loài ăn thịt khác, nhưng lại nhút nhát khi nghe tiếng động lớn nhất là sấm sét, Khi đói chúng ăn thịt lẫn nhau.
Gr; Kg, Con.
| Giá trị dinh dưỡng (trong 100g) | Gr | Kcal |
| Nước | 80 | |
| Protid | 16.5 | |
| Lipid | 1 | |
| carbonhydrat | 1.6 | |
| calci | 0.107 | |
| Sắt | 0.0014 | |
| acid cotinic | 0.0037 |
Ngoài ra, còn có vitamin B1, B2, vitamin A và i ốt.
Theo lương y Vũ Quốc Trung, thịt ba ba có vị mặn, tính bình có tác dụng tư âm, tiềm dương, trấn tinh, nhiết kiên, tán kết, đầu ba ba bổ khí trợ dương, thịt ba ba tư bổ cường tráng, mai ba ba trị âm thoái nhịt, bổ huyết, tiêu ứ, mật ba ba có vị đắng, tính bình.
Mai ba ba dùng cho người lao gầy, lao lực quá độ, nhức xương, tiểu tiện ra sỏi, tích huyết sinh hòn cục, sốt rét sinh bắng to, sốt rét lâu ngày.
Thịt ba ba là loại thực phẩm ngon và bổ. Ai ăn được nhiều có thể chữa bệnh lao phổi và khỏi đi lỵ lâu ngày, chữa chứng khí hư, người bị chứng âm hư gày, hao còm, ốm yếu.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ, ba ba là món ăn giàu dinh dưỡng nhưng thịt ba ba cũng có những chống chỉ định đặc biệt vì nếu làm sai có thể gây ngộ độc nặng. Đặc biệt, khi ba ba đã chết ươn thì tuyệt đối không được chế biến thành các món ăn vì rất dễ bị trúng độc.
Tuyệt đối không được ăn thịt ba ba nhỏ vì không những không bổ dưỡng mà còn có độc. Tốt nhất là ăn ba ba đã trưởng thành. Khi trưởng thành ba ba có cân nặng từ 500 gr, đầu tròn nhọn, đuôi ngắn nhỏ, có hình tam giác. Ba ba có chất lượng nhất là khoảng 8-9 tháng tuổi.
Những trường hợp chỉ định không nên ăn thịt ba ba: Người có tạng hàn, dị ứng thuỷ hải sản, sinh đẻ, đau ốm dở, thừa đạm, tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc,...
Khi làm thịt ba ba phải khử được mùi tanh bằng cách lấy túi mật trong nội tạng và rửa sạch ba ba, hòa mật ba ba vào một lít nước sạch rồi thoa đều lên thịt thì lúc nấu chín mới thấy vị thơm ngon.
Thịt ba ba có tính hàn nên không thể ăn nhiều, nếu dùng thì phải phối hợp với các gia vị có tính ấm nóng và có công dụng kích thích tiêu hóa.
Không nên ăn cùng thịt ba ba với:
+ Rau kinh giới vì sẽ gây lở ngứa.
+ Quả đào lông kỵ với thịt ba ba do thịt chứa nhiều đạm mà đào lông lại chứa nhiều acid malic, acid này sẽ làm cho đạm bị biến chất, làm giảm giá trị dinh dưỡng.
+ Thịt baba kỵ trứng gà do ba ba chứa nhiều hoạt chất sinh học, trứng gà lại chứa đạm cao cho nên hai thứ ăn chung sẽ dẫn đến chất đạm biến chất, làm giảm giá trị dinh dưỡng.
Gồm: Ba ba gai, ba ba núi, ba ba trơn, ba ba sông hồng, ba ba xanh, ba ba đen, ba ba Nam bộ, .
Công ty TNHH Tiền Hậu, công ty TNHH Thủy sản Phú Điền, cơ sở cung cấp ba ba giống Hai Vân, Công ty TNHH MTV TM & SX Trường Thọ, công ty CPDV Nông nghiệp Hải Hà,...
