Từ khi còn bé có lẽ hầu hết chúng ta đều được nghe ba mẹ, ông bà kể về những khó khăn khi sống trong thời kì bao cấp. Đặc biệt là những món ăn bình dị và không thể nào phai mờ trong tâm trí của những người đã sống ở thời kì đó. Các món ăn thời bao cấp đã trở thành một kí ức, một sự hoài niệm mà có lẽ đến bây giờ mỗi khi nhắc đến sẽ khiến người ta bồi hồi khôn nguôi.
1. Mỳ hạt
Vào thời bao cấp, nước ta còn thiếu thốn lương thực, gạo rất hiếm hoi, người dân được nhà nước cấp cho một loại ngũ cốc có tên là mỳ hạt. Đây là loại hạt do Liên Xô cùng một vài nước khác viện trợ cho nước ta. Có hai loại mỳ hạt gồm: một loại còn nguyên vỏ, một loại đã xay bỏ vỏ.
Vì gạo không có nên người ta ngâm mỳ hạt và nấu thay cho gạo. Với những nhà nghèo chỉ có thể ăn mỳ hạt không, còn những nhà có điệu kiện hơn thì nấu chung với đậu đen. Bên cạnh đó, mỳ hạt còn được giã thành bột để làm bánh.
2. Cơm độn khoai
Ngoài mỳ hạt ăn thay cơm, người ta còn độn khoai chung với cơm để ăn vì tình trạng thiếu gạo trầm trọng. Đây đã trở thành món ăn đồng hành cùng nhiều gia đình trong thời kì bao cấp. Thông thường chỉ nấu một ít gạo sau đó bỏ khoai vào nấu chung hoặc nấu chín cơm rồi mới độn khoai cùng và lúc nào khoai cũng nhiều hơn cơm, có khi chỉ có khoai thôi không có cơm. Chỉ có người già và trẻ em là được ăn cơm, các thành viên còn lại của gia đình phải ăn cơm độn khoai.
3. Tóp mỡ
Đây là một món ăn quen thuộc thời bao cấp gợi nhớ nhiều kỉ niệm không chỉ với ba mẹ mà còn là tuổi thơ của chúng ta. Tóp mỡ được chiên từ da heo đến khi khô và giòn rụm, thường được ăn cùng mắm hoặc xào cùng dưa chua. Phổ biến nhất có món tóp mỡ kho quẹt và tóp mỡ rim nước mắm. Ngày xưa hai món ăn này đại diện cho tầng lớp nghèo nhưng ngày nay nó đã xuất hiện trong các nhà hàng sang trọng.
Mọi người cùng tham khảo cách làm Tóp mỡ kho quẹt thơm ngon của Cooky nha.
>> Xem công thức và cách làm chi tiết Kho quẹt tóp mỡ
4. Rau muống ao chấm tương
Rau muống là loại rau rất dễ trồng và nhanh thu hoạch hơn những loại rau khác. Vào thời bao cấp, ở những vùng quê chỉ cần nhà nào có cái ao hay mương nhỏ là đã có thể trồng được rất nhiều, không cần phải tưới hay bón phân gì mà vẫn xanh tươi mơn mỡn và an toàn. Người dân chỉ việc hái lên và luộc chấm với tương là đã có ngay một món rau muống luộc cho bữa cơm vừa ngon vừa giòn hoặc nấu canh rau muống. Ngày nay, rau muống ao dường như còn rất hiếm vì rau được trồng theo kiểu công nghiệp, phun thuốc trừ sâu hoặc sinh trưởng trong vùng nước bị ô nhiễm, không còn hương vị của rau muống ngày xưa nữa.
>> Xem công thức và cách làm chi tiết Canh chua rau muống
Mặc dù vậy nhưng chúng ta vẫn có thể nấu món canh rau muống để cùng ba mẹ, ông bà hồi tưởng những kỉ niệm về thời xa xưa ấy.
>> Xem công thức và cách làm chi tiết Rau muống xào chao
5. Hạt mít luộc
Ngày xưa, vào cái thời mà đất nước còn nghèo khổ, lương thực khan hiếm, gạo và mọi thức đều do nhà nước cấp thì với những gì có thể ăn đều được người dân tận dụng. Trong đó, hạt mít là một món ăn quen thuộc của người Việt Nam thời bấy giờ. Sau khi ăn hết phần múi mít, người ta để dành hạt mít lại, rửa sạch rồi luộc lên ăn riêng hoặc độn chung với cơm. Hạt mít có vị bùi bùi, ngọt ngọt và rất thơm.
>> Xem thêm: Những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của hạt mít
Tuy nhiên, bây giờ rất ít người luộc hạt mít để ăn và hầu như đều bỏ đi sau khi ăn hết múi mít.
6. Đọt sắn muối chua
Những năm 1975, đất nước trong thời ki bao cấp, ngô sắn được trồng rất nhiều, không chì có ở miền núi mà ngay cả đồng bằng cũng nhiều vô kể. Chúng được trồng trong vườn bờ ao và cả ngoài ruộng. Người ta luôn tận dụng hết tất cả những gì có thể ăn được vì gạo thiếu thốn, cái gì cũng khan hiếm nên tất cả đều không được bỉ sót. Ngoài củ sắn độn cơm ăn, những đọt sắn cũng được dùng để muối chua ăn như dưa muối nhưng có vị bùi bùi, ngọt ngọt đặc trưng của lá sắn.
7. Hạt bo bo
Bo bo là một loại hạt được Ấn Độ và một số nước viện trợ, bán nợ cho Việt Nam trong thời kì lương thực khan hiếm. Thường dùng bo bo ngâm nước, nấu thay cơm hoặc độn ăn cùng cơm và nhiều khi là bo bo không. Ngoài ra, bo bo còn được giã thành bột làm bánh. Nguồn dưỡng chất có trong bo bo cò thể còn nhiều hơn cả gạo. Đây là món ăn phổ biến khắp các gia đình Việt Nam.
>> Xem công thức và cách làm chi tiết Cơm bo bo
8. Tép sông kho khế
Cái thời mà thịt, cá không có nhiều lại còn đắt đỏ thì với người dân tép sông chính là món ăn vừa rẻ, vừa dễ tìm lại nhiều chất đạm tốt cho cơ thể. Những ngày vớt được mớ tép sông là ngày đó gia đình được bữa cơm ngon lành, no đủ. Cách làm tép cũng rất dễ, thường là kho hay rang chung với khế chua. Vị beo béo, ngọt ngọt của tép sông kết hợp cùng khế chua chua, giòn giòn thì còn gì bằng.
Ngày nay, tép sông không còn nhiều nữa, bạn có thể thay bằng tép khô.
>> Xem công thức và cách làm chi tiết Tép khô rang khế
9. Cà pháo dầm tương
Trong mâm cơm gia đình Việt ngày xưa, cà pháo dầm tương là món ăn chủ lực dùng để đưa cơm rất ngon. Những lúc thịt cá không có, một chén cơm nóng ăn cùng cà pháo giòn rụm đã là một bữa ăn ngon lành đối với mọi người vào cái thời khó khăn bấy giờ. Tuy nhiên, ngày nay món này đã trở thành món phụ và cũng không thường được dùng nhiều nữa.
Cách làm Cà pháo dầm tương rất đơn giản. Bạn có thể tham khảo cách làm của Cooky để cùng gia đình gợi lại những kỉ niệm xa xưa.
>> Xem công thức và cách làm chi tiết Cà pháo muối xổi chua ngọt
10. Canh dưa cải chua nấu đậu phộng
Vào thời bao cấp, nhà nào cũng có cho mình một vại dưa cải chua trong góc bếp. Cải được muối vừa chín tới lấy ra chấm mắm ớt hoặc xào lên ăn rất ngon. Đặc biệt, khi dưa cải gần hết người ta lấy ra nấu chung với đậu phộng sống giã nhỏ tạo thành món canh dưa cải chua nấu đậu phộng chua chua, ngọt ngọt, béo bùi cảu cải và đậu phộng. Một sự kết hợp hoàn hảo mà ông bà, ba mẹ ta đã nghĩ ra.
Chỉ bằng những hạt đậu phộng mót được từ ngoài ruộng mà đã có được món canh bổ dưỡng cải thiện bữa ăn đạm bạc của gia đình.
Những món ăn gợi nhớ những kỉ niệm, những kí ức về một thời khó khăn, gian khổ của ông cha ta bây giờ đã trở thành một thứ gì đó rất xa xôi. Và hầu như đến nay một số món cũng không còn được dùng đến nữa như: cơm độn khoai, mì hạt,… Tuy nhiên, đó vẫn là một phần kí ức một phần đã giúp cho mọi gia đình lúc bấy giờ có được một bữa cơm ngon lành.
Có thể bạn quan tâm:
